در دهه‌‌های اخیر، بره موم به موضوع تحقیقات جدی مختلف در سراسر جهان تبدیل شده است. در آن تحقیقات ترکیب شیمیایی و خواص بیولوژیک این ماده به طور گسترده مورد بررسی قرار گرفته است.
اخیرا، برخی مکانیزم‌‌ها و عملکرد بره موم پیشنهاد شده و کاربردهای درمانی آن مورد ارزیابی قرار گرفته است، که اهمیت این فرآورده زنبور عسل را نشان میدهد. اگرچه، معیارهای استاندارد سازی کاربرد بره موم زنبور عسل، همچنان ناکافی هستند.
بره موم چیست؟
بره موم، رزینی ساخته شده توسط زنبورها است که حاوی مخلوطی از بزاق زنبور عسل، موم زنبور عسل و موادی از گیاهان و درختان است. زنبورها از این ماده که به نام چسب زنبور عسل هم از آن یاد می‌شود، به عنوان درزگیر برای کندو استفاده می‌کنند.
در طول تاریخ، انسان‌ها از بره موم به صورت موضعی یا به عنوان مکمل خوراکی استفاده می‌کرده‌اند. استفاده از این ماده سابقه‌ای طولانی در زمینه دارویی دارد که به 350 سال قبل از میلاد مسیح یعنی زمان ارسطو برمی‌گردد. یونانیان از این ماده برای درمان آبسه استفاده کرده‌اند.
در فرهنگ آشوری‌ها از آن برای التیام زخم‌ها و تومورها استفاده می‌شده است. همچنین مصریان از این نوع موم برای مومیایی کردن مردگان استفاده می‌کردند.
بر خلاف گرده زنبور عسل، بره موم حاوی ویتامین‌های B1، B2، C و E است، همچنین سرشار از مواد معدنی مانند روی، مس، آهن، کلسیم، منیزیم، سدیم و پتاسیم می‌باشد. امروزه نیز این ماده پر سود همانند گذشته، کاربردهای دارویی زیادی دارد، اگر چه اثر بخشی آن فقط برای چند مورد از آن‌ها به اثبات رسیده است.
البته استفاده از این ماده در تولید مواد آرایشی و بهداشتی بیشتر و شناخته شده‌تر است.
شرایط نگهداری بره موم
بره موم را همانند عسل می‌توان دردمای محیط نگهداری کرد. اما اگر در ظرف درب بسته در یخچال باشد عمر طولانی‌تری خواهد داشت.
ویژگی‌های ظاهری بره موم
ترکیب شیمیایی بره موم با منشا جغرافیایی، گیاهان و گونه‌های زنبور عسل ارتباط نزدیک دارد. حتی از کندو به کندو دیگر می‌تواند بسیار متفاوت باشد. تنوع گیاهی متفاوت در ترکیبات داخلی بره موم تاثیرگذار است، اما در تمام بره موم‌ها اکثر خواص یکی می‌باشد.
ویژگی‌های اصلی این ماده در موارد زیر خلاصه می‌شود:
- -بره موم دارای شکل خمیری، مانند موم عسل و حالت چسبناک می‌باشد. به همین دلیل به آن چسب زنبور نیز می‌گویند.
- -رنگ این ماده، قهوه‌ای تیره و سبز است که بستگی به منطقه برداشت آن دارد.
- -مواد تشکیل دهنده بره موم شامل صمغ، موم، گرده گل، بزاق دهان زنبور، انواع ویتامین، اسید و عناصر معدنی است.
- -بو و طعم بره موم خام، تند است و باید فرآوری شود تا بتوان از آن برای مصارف خوراکی استفاده کرد.
بره موم ارگانیک معمولا از مواد زیر تشکیل شده است:
- -رزین: (50-70٪)
- -موم: (30-50٪)
- -گرده گل: (5-10٪)
- -روغن‌های اساسی :(5-10٪)
- -سایر ترکیبات: مانند اسیدها، قندها و ویتامین‌ها B،E،Cو … (7%)
خواص استفاده از بره موم
بره موم مزایای زیادی دارد که مهم‌ترین آن کمک به درمان بسیاری از بیماری‌ها است، در واقع تاثیر بره موم زنبور عسل در بهبود و یا جلوگیری از مشکلات جسمی غیر قابل چشم‌پوشی است.
به برخی از این مزایا به صورت کلی در ادامه به آن می‌پردازیم:
۱ – جلوگیری از رشد و انتشار باکتری، ویروس و میکروب.
۲ – مبارزه با عفونت‌های قارچی به وسیله مسدود کردن رشد قارچ‌ها و مخمرهای مختلف
۳ – جلوگیری از گسترش و انتشار هیستامین‌ها. این ویژگی باعث می‌شود تا بره موم یک ماده ضد آلرژی محسوب شود.
۴ – آنزیم‌های افزایش دهنده فشار خون و تنظیم کننده کلسترول‌های خوب و بد موجود در بدن انسان را کاهش میدهد.
۵ – کاهش التهاب یکی از ویژگی‌های فوق العاده بره موم است که باعث درمان یا بهبود بسیاری از بیماری‌های التهابی می‌شود.
۶ – جلوگیری از رشد سلول‌های سرطانی و همچنین مبارزه با این سلول‌ها که منجر به ایجاد مرگ سلولی (اپوپیتوز) می‌شود، از مهم‌ترین دلایلی است که از بره موم برای درمان سرطان‌های مختلف استفاده می‌شود.
۷ – بره موم یک ماده موثر برای سلامت استخوان‌ها از طریق افزایش چگالی مغز استخوان است که منجر به جلوگیری از شکستگی استخوان و بسیاری از بیماری‌های استخوانی می‌شود.
۸ – جوان سازی پوست و کمک به کلاژن سازی از جمله ویژگی‌های بره موم است. به همین علت هم برای زیبایی و هم برای ترمیم زخم مورد استفاده قرار می‌گیرد.
۹ – بره موم برای پاکسازی کبد از سموم مختلف مورد استفاده است که خود باعث کمک به درمان بسیاری از بیماری‌های این ناحیه حساس از بدن انسان‌ها است.
۱۰- تنظیم قندخون و کمک به جذب انسولین تولید شده در لوزالمعده، این ماده را برای درمان دیابت موثر کرده است.
– و…
خواص درمانی بیان شده بخشی از خواص کلی و اصلی بره موم برای درمان بیماری‌های مختلف است. هر کدام از این خاصیت‌ها به تنهایی یا در کنار هم می‌توانند به درمان، بهبود و یا حتی جلوگیری از بیماری‌های مختلف کمک کنند.
برای مثال وقتی صحبت از درمان کولیت می‌کنیم، بره موم هم به عنوان یک ماده ضد التهاب و هم به عنوان یک ماده برطرف کننده باکتری و ویروس، عمل کرده و به مبارزه با این بیماری می‌پردازد.
به علاوه اگر به دنبال دیگر خواص بره موم زنبور عسل هستید می‌توانیم به اثر ضد باکتریایی بر عوامل بیماری‌های عفونت روده‌ای، التهاب مزمن رگ‌های خونی مخصوصا لثه، زخم معده ناشی از هلیکوباکتر، زخم‌های عفونی ذات‌الریه، دیفتری و عفونت‌های چرکی موضعی اشاره کنیم.
همچنین بره موم خواص ضد قارچی در بیماری‌های کچلی مسری سگ و گربه، عفونت‌های قارچی سر و بدن و ضایعات قارچی ناخن، مو و پوست دارد که نمی‌توان آن ها را نادیده گرفت.
عوارض جانبی بره موم چیست؟
- -در صورت حساسیت و آلرژی به محصولات زنبور عسل، نباید از بره موم استفاده کنید.
- -این ماده ممکن است لخته شدن خون را کند کرده و خطر خونریزی را در افرادی که مبتلا به اختلالات خونریزی هستند یا هنگام جراحی افزایش دهد.
- -بهتر است قبل از مصرف بره موم در صورت داشتن حساسیت حتما با پزشک متخصص خود مشورت کنید.
- -برای مادران باردار و شیرده بسیار مهم است که قبل از استفاده از بره موم زنبور عسل با پزشک متخصص خود مشورت کنند.
- -استفاده و مصرف بره موم با نوشیدنی های الکلی ممنوع است.
- -کسانی که بیماری‌های تنفسی مانند آسم دارند باید قبل از استفاده از این محصول با پزشک مشورت کنند.
- -هیچ محصول طبیعی یا گیاهی از جمله بره موم نباید به مقدار زیاد مصرف شود زیرا استفاده طولانی مدت از بره موم ممکن است باعث واکنش‌های آلرژیک شود.
شکل‌های مختلف بره موم موجود در بازار
بره موم به شکل‌های مختلفی از جمله: قرص، کپسول، پودر و عصاره موجود است. اگر برای مصارف موضعی استفاده شود، به صورت پماد، کرم، لوسیون و سایر محصولات بهداشتی و حتی آرایشی یافت می‌شود.
اگر برای مصارف خوراکی باشد، به صورت قرص یاکپسول ارائه می‌شود.
استفاده از بره موم در برنامه غذایی کودکان
والدین همیشه می‌خواهند برنامه غذایی سالم و پرخاصیتی برای فرزندانشان بچینند. اما ممکن است در مورد این که چه خوراکی‌هایی برای فرزندشان مناسب است، آگاهی نداشته باشند.
شما می‌توانید با مصرف بره موم و عسل از سنین ۴ یا ۵ سالگی از همان دوران کودکی، فرزند خود را به تغذیه سالم عادت دهید.
زنبورهای عسل، بره موم را از شیره درختان تولید و در کندو ذخیره می‌کنند. بره موم خاصیت‌های بسیاری شبیه به عسل دارد. اما خواص هر ماده غذایی برای بزرگسالان و کودکان یکسان نیست. کودکان در حال رشد و نمو هستند.
به این نکته توجه داشته باشید که بعضی از اندام‌ها در کودکان به طور کامل شکل نگرفته و رشد نکرده است، مثل روده‌ها در نتیجه قادر به جذب برخی از مواد غذایی نیستند. بنابراین برخی از مواد غذایی مفید، برای کودکان مضر هستند. البته این موضوع بیشتر در مورد کودکان کم‌تر از دو سال صدق می‌کند.
بره موم زنبور عسل ماده غذایی است که هضم آن برای کودکان زیر یک سال سخت است. به طور کلی بره موم بافت سنگینی دارد و دیر هضم است و معده‌های ضعیف را با مشکل مواجه می‌کند.
البته کودکان بعد از سن دو سالگی می‌توانند مشتقات عسل را مصرف کنند. اما برای اطمینان بهتر است این محصول ویژه را در رژیم غذایی بچه‌های بالای ۴ سال قرار دهید.
کودکان معمولا به سمت مواد غذایی مضر اما خوشمزه جذب می‌شوند. ولی به کمک طعم خوب بره موم می‌توان کودک را به تغذیه سالم عادت داد. بچه‌ها عاشق طعم شیرین هستند. بره موم فرآوری شده نیز چنین مزه‌ای را دارد. به همین دلیل معمولا بچه‌ها از آن استقبال می‌کنند.
شما همچنین می‌توانید بره موم را با سایر مواد خوشمزه مانند شیر، کاکائو و…. همراه کنید. بدون شک با خلاقیت می‌توان دسرهای خوش طعمی به کمک بره موم برای بچه‌ها درست کرد.
استفاده از بره موم فقط به صورت فرآوری شده!
استفاده از بره موم‌های فرآوری شده الزامی است. این ماده به صورت پودری، ضمادی و مایع، فرآوری شده و در دسترس می‌باشد. شما می‌توانید آن را با شیر مخلوط کرده و میل کنید. مصرف یک قاشق مرباخوری بره موم در هفته برای کودکان و بزرگسالان کافی است.