آشنایی با نحوه تولید ژل رویال در زنبورستان‌ها
تولید ژل رویال امروزه در بسیاری از زنبورستان‌های کشور‌های متعدد جهان انجام می‌شود. به ژل رویال، شاه انگبین هم می گویند. این ژل در کندو‌های زنبور عسل به عنوان ماده اصلی تغذیه زنبور ملکه تولید می‌شود. تولید این ژل در زنبورستان‌ها به روش‌های متعددی انجام شده و روش‌های متفاوتی دارد. در واقع تولید این ژل در هر کشور نیز متفاوت است و متخصصان مختلف ترفند‌های مختلفی برای تولید این ژل به کار می‌برند. اما مراحل اصلی تولید این ژل در همه زنبورستان‌ها یکسان می‌باشد. بنابراین در این مقاله به صورت کامل می‌خواهیم در مورد نحوه تولید ژل رویال، تاریخچه و نکات مهم آن بپردازیم.
تاریخچه تولید ژل رویال در جهان
تولید ژل رویال یکی از قدیمی‌ترین مهارت‌هایی بوده که از دهه سی میلادی تاکنون روی آن کار شده است. تولید این ژل به روش‌های نوین در سال‌های اخیر با تکامل بیشتری روبرو شده است. احتمالاً این ژل در زمان‌های بسیار قدیم توسط نیاکان ما به عنوان تسکین دهنده و بهبود دهنده انواع بیماری‌ها به کار رفته باشد.
صنعت تولید ژل پرخاصیت رویال برای اولین بار در کشور ژاپن کلید خورد. سپس در کشور چین این صنعت ادامه پیدا کرده و پیشرفت‌های خوبی در تولید آن حاصل شد. به صورتی که امروزه چین بزرگترین تولید‌کننده ژل رویال در جهان می‌باشد. محققان این کشور با استفاده از روش‌هایی همانند اصلاح نژاد و بهبود شرایط کندو‌ها توانسته‌اند تولید شاه انگبین را در کندو‌ها افزایش دهند.
اهمیت تولید ژل رویال در زنبورستان‌ها
تولید ژل رویال یک صنعت بسیار مهم است که همواره به سلامت جامعه و بهبود بیماری‌های مختلف کمک می‌کند. بنابراین هر کشور به موازات شرایط خود به وجود این صنعت و تولید شاه انگبین نیاز دارد. با استفاده از این ژل طبیعی می‌توان بسیاری از بسیاری از بیماری‌ها بهبود یافت و بسیاری از مشکلات جسمی را رفع کرد. ژل رویال حاوی انواع مواد معدنی، ویتأمین‌ها و اسید‌های آمینه است. خواص فوق‌العاده این ژل باعث شده‌اند تا شاه انگبین جزء مهم‌ترین دارو‌های طبیعی به شمار آید. بنابراین وجود صنعت تولید این ژل در هر جامعه بسیاری ضروری می‌باشد. زیرا این ژل می‌تواند ضامن سلامتی شهروندان باشد.
ژل رویال توسط چه زنبور‌هایی تولید می‌شود؟
احتمالاً تاکنون نیز برای شما سؤال شده که اصلاً تولید ژل رویال توسط چه زنبور‌هایی و به چه هدفی انجام می‌شود؟ در پاسخ به این پرسش باید بگوییم که تولید شاه انگبین توسط غدد زیرحلقی زنبور‌های کارگر ترشح می‌شود. این غدد در بالای سر این زنبور‌ها قرار دارند. غدد زیرحلقی اقدام به ترشح ماده رویال کرده تا لارو‌ها بتوانند از ماده رویال تغذیه کنند. زنبور‌هایی که به مدت سه روز از این ماده تغذیه می‌کنند به زنبور‌های کارگر تبدیل می‌شوند. اما زنبور‌هایی که به مدت ۶ الی ۹ روز از این ماده تغذیه می‌کنند به زنبور ملکه تبدیل می‌شوند. این زنبور‌ها قوی‌تر بوده و می‌توانند در روز به تعداد ۲۰۰۰ عدد تخم‌ریزی کنند و به تولید مثل بپردازند.
روش‌های مختلف تولید ژل رویال در زنبورستان
همان طور که در بخش اول اشاره کردیم تولید ژل رویال به روش‌های مختلفی انجام می‌شود. روش طبیعی (سنتی) و روش مصنوعی (مدرن) دو روش متفاوت برای تولید شاه انگبین هستند. لازم به ذکر است که کیفیت ژل بدست آمده از هر دو روش یکسان می‌باشد. یعنی ژل رویالی که در روش مصنوعی تولید می‌شود با ژل رویال طبیعی از نظر خواص فرقی ندارد. بنابراین مهم نیست که ژل رویال به چه روشی تولید شده است، بلکه این مهم است که می‌تواند خواص مؤثر خود را داشته باشد.
تولید ژل رویال به روش طبیعی
تولید ژل رویال به صورت طبیعی کاملاً توسط خود زنبورعسل‌ها و بدون دخالت انسانی انجام می‌شود. در این روش در کندو‌هایی که امکان تولید مثل و بچه دهی زیادی دارند شاخون‌های زیادی تولید می‌شود. در داخل این شاخون‌ها مقدار بسیار زیادی ژل رویال وجود دارد تا لارو‌ها بتوانند از این ژل تغذیه کرده و رشد و نمو پیدا کنند. از روز سوم درب شاخون‌ها بسته خواهد شد و ماده رویال به ماده ژلاتینی سفت و چسبنده تبدیل می‌شود. از آنجایی که لارو‌ها کوچک هستند به زمان زیادی برای تغذیه ماده رویال نیاز دارند. این چند روز بهترین فرصت است تا ژل رویال توسط زنبورداران برداشته شود.
تولید ژل رویال به روش مدرن و مراحل آن
تولید ژل رویال به صورت مصنوعی با دخالت انسانی انجام می‌شود. رد این روش لارو‌های یک روزه به داخل کندو‌ها انتقال پیدا می‌کنند. هنگامی که لارو‌ها انتقال داده می‌شود زنبور‌های کارگر یا پرستار با سرعت زیادی اقدام به تولید ژل می‌کنند تا لارو‌ها بتوانند از آن تغذیه نمایند. بعد از تولید ژل، لارو‌ها را از ماده رویال جدا کرده و آن را برداشت می‌کنند. البته تولید این ژل به روش مصنوعی مراحل مخصوص به خود را دارد که در ادامه به شرح این مراحل می‌پردازیم.
۱) سازماندهی کلنی برای تولید ژل رویال
اولین مرحله برای تولید این ژل ، سازماندهی کندو‌ها برای افزایش بازدهی است. در سازماندهی قاب‌های لارو‌ها و فنجان‌های مخصوص در هر کندو سازماندهی می‌شوند تا بیشترین ژل رویال در آن‌ها تولید شود.
۲) انتخاب و تهیه لارو پیوندی
در این مرحله زنبوردار باید بهترین و جوان‌ترین لارو‌ها را برای پیوند انتخاب کند. این لارو‌ها باید کمتر از ۲۴ ساعت سن داشته و کاملاً همسان باشند. این گونه شاه انگبین بسیار بیشتری در فنجان‌ها تولید می‌شود.
۳) پیوند زدن لارو‌ها به فنجان‌های مخصوص
در این مرحله از تولید این ژل ، لارو‌های جوان به فنجان‌های تولید شاه انگبین پیوند‌زده می‌شوند. برای ساختن بستر مناسب برای این لارو‌ها شاه انگبین تازه را با مقداری آب مقطر سالم ترکیب می‌کنند و در فنجان‌ها قرار می‌دهند.
۴) انتقال فنجان‌های حاوی لارو به داخل کندو‌ها
برای آن که عملیات تولید ژل شروع شود، تیرک‌هایی که حاوی فنجان‌های پیوند‌زده هستند به داخل کندو‌ها انتقال داده می‌شوند. در داخل کندو، زنبور‌های پرستار اقدام به تولید ماده رویال در فنجان‌ها می‌کنند. میزان تولید این ژل به نژاد زنبور، شرایط کلنی و جمعیت زنبور‌ها بستگی دارد.
۵) تخلیه ژل رویال داخل فنجان‌ها
بعد از ۷۲ ساعت که از تولید ژل رویال گذشته باشد، تیرک‌هایی که حاوی فنجان‌ها هستند به اتاق مخصوص منتقل می‌شوند. در این اتاق ابتدا با یک چاقو سر فنجان‌ها تراشیده می‌شود. سپس لارو‌ها از داخل فنجان‌ها برداشته می‌شوند تا تنها ژل باقی بماند. سپس با استفاده از یک قاشق مخصوص ژل را تخلیه می‌کنند.